Velayeti, küçük yaşta olanların ve hâkimin vasi atamasına gerek görmediği kısıtlı ergin çocukların; yetiştirilmesi, bakımlarının sağlanması, gözetilmesi, mallarının korunması, temsili konusunda anne ve babanın sahip oldukları hak, yetki ve ödevler olarak tanımlamak mümkündür.
Medeni Kanunumuzun 336. Maddesi uyarınca ergin olmayan çocuk, evlilik birliği süresince anne ve babanın ortak velayeti altındadır. Evlilik birliğinin sona ermesi halinde velayet anneye veya babaya verilebileceği gibi velayet anne ve baba tarafından ortak şekilde de kullanılabilir.
Ortak velayet kurumu, Medeni Kanun’da doğrudan düzenleme altına alınmamıştır. Dahası Yerleşik İçtihat Kararları 2017 yılına kadar ortak velayetin mümkün olmadığını savunmaktadır. Fakat T.C. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 20.02.2017 T. 2016/15771 E. 2017/1737 K. ile birlikte ortak velayet kavramı hukukumuza girmiştir. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2017 senesinde “11 Nolu Protokol ile Değişik İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Daire Sözleşmeye Ek 7 Nolu Protokol”ü dikkate alarak ortak velayetin hukukumuzda mümkün olduğunu kabul etmiştir. Söz konusu kararda “…Ortak Velayet” düzenlenmesinin, Türk kamu düzenine “Açıkça” aykırı olduğunu ya da Türk toplumunun temel yapısı ve temel çıkarlarını ihlal ettiğini söylemek mümkün değildir…” şeklinde hüküm verilerek, ortak velayetin hukukumuzda mümkün olduğu kabul edilmiştir.
Belirtmek gerekir ki; evlilik birliği sona erdikten sonra ortak velayetin kabul edilebilmesi için birtakım şartların yerine getirilmesi zarureti bulunmaktadır. Söz konusu şartları aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür:
1. Müşterek çocuğun menfaatinin bu duruma uygun düşmesi gerekmektedir.
2. Tarafların ortak velayet konusunda anlaşmaları gerekmektedir.
3. Hakimin, müşterek çocuğun menfaatinin bulunduğunu ve eşlerin bu hususta birbirlerine uygun düştüğü kanaatini edinmesi gerekmektedir.
Dolayısıyla söz konusu şartların bulunması halinde ortak velayet kabul edilebilecek ve müşterek çocuğun velayeti evlilik birliği devam etmese dahi anne ve baba tarafından ortak şekilde kullanılabilecektir.
